Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tính đến hết tháng 6, tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc đạt 70,15 triệu USD, tăng 50,7% so với cùng kỳ năm trước. Không tính riêng cá tra, Trung Quốc vẫn là một trong những thị trường chính nhập khẩu thủy sản của Việt Nam.

Lý giải nguyên nhân xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc tăng mạnh trong thời gian qua, bà Lê Hằng, PGĐ Vasep.PRO cho hay,  xuất khẩu tại các thị trường lớn như Mỹ, EU, ASEAN, Mexico, Brazil đang gặp khó khăn buộc các doanh nghiệp chuyển hướng sang thị trường tiềm năng mới và lớn là Trung Quốc. 

Đồng thời, nhu cầu tiêu thụ cá tra của Trung Quốc và doanh nghiệp Trung Quốc nhập khẩu để sản xuất và xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ tăng đã thúc đẩy tiêu thụ cá tra trong nước.

Ngoài ra, theo bà Hằng, một trong những nguyên nhân tăng xuất khẩu cá tra vào Trung Quốc là do Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra nhiều chính sách mới như gói tín dụng trị giá 20 tỷ NDT nhằm khuyến khích các doanh nghiệp nhập khẩu.

Cũng theo bà Hằng, hiện nay xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Trung Quốc chủ yếu qua đường tiểu ngạch. Chỉ hơn 10% sản phẩm nhập khẩu được đưa vào các nhà hàng, phần lớn còn lại tiêu thụ nội địa cho các mục đích khác.

Nhận định về thị trường này, bà Hằng cho hay do yêu cầu về chất lượng không được quá coi trọng khiến doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam nguy cơ gặp nhiều rủi ro, thách thức và đáng báo động.

“Hơn nữa, còn tiềm ẩn rủi ro về giá, hình thức thanh toán, yêu cầu chất lượng... Đây là thị trường không ổn định nhưng có thể là thị trường thay thế tiềm năng trong khi phần lớn các thị trường lớn đang gặp khó”, bà Hằng nói.

Đánh giá về thách thức của thị trường này, một vị đại diện Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn, chuyên xuất khẩu thủy sản, cho hay, tiêu thụ cá tra sang Trung Quốc hiện đang chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng tiêu thụ thủy sản. Các sản phẩm giá trị gia tăng và phụ phẩm là cơ hội cho các nhà máy Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu do người Trung Quốc thích ăn các sản phẩm như vi cá, bao tử cá, bong bóng cá...

“Tuy nhiên, do chưa hiểu hết về nhu cầu thị trường và các quy định của nhà nước Trung Quốc, không cạnh tranh công bằng do có hàng biên mậu, cạnh tranh chủ yếu bằng giá và chất lượng thấp, khó quản lý khâu thanh toán, thị trường chưa ổn định... là những thách thức mà doanh nghiệp Việt Nam đang gặp phải”, vị đại diện này lo lắng.

Kết quả khảo sát của Công ty TNHH Chuỗi Cung ứng Thực phẩm Lương Trung Hàng (Trung Quốc) gần đây cho thấy, dự tính trong 2 năm, tỷ lệ nhà hàng đưa cá tra vào thực đơn tăng từ 15% đến 30%, món ăn từ cá tra trong thực đơn tăng từ 1-2 món lên 3-4 món. Tổng sản lượng thị trường tăng hơn 3 lần. Năm 2014, số lượng cá tra nhập khẩu từ Việt Nam hàng tháng đạt 250 công hàng. Ước tính, hai năm sau mức tăng trưởng hàng tháng bình quân đạt 800-1000 công hàng.

Ông Thiệu Huyền Vũ, đại diện Công ty TNHH Chuỗi Cung ứng thực phẩm Lương Trung Hàng nhận định: “Hai năm sau, cơ cấu thị trường cá tra tại Trung Quốc sẽ đem lại cho nhà cung ứng Việt Nam một thương hiệu mới, xem trọng thị trường Trung Quốc hơn và xây dựng thương hiệu bản thân vững mạnh  hơn”.

Kiều Linh