Trung Quốc đang "xuất khẩu" lạm phát ra toàn thế giới như thế nào?

Là chủ tịch của Wynnewood Corp., gần đây Chan chứng kiến giá cả mọi thứ đều tăng lên, từ những thứ nhỏ nhặt như sơn, ốc vít, lò xo, hóa chất đến giá kim loại, pin và cả chi phí đóng gói đều tăng khoảng 15% kể từ đầu năm đến nay. Cá biệt giá nhựa đã tăng 40%.

"Nói 1 cách đơn giản thì mọi thứ đều tăng giá. Lần này giá tăng mạnh hơn và phạm vi rộng hơn so với thông thường", Chan nói.

Để minh họa, Chan liệt kê chi phí làm nên chiếc camera thường được các thợ săn và những tay săn ảnh động vật hoang dã sử dụng. Là sản phẩm chiếm 40% chi phí sản xuất của công ty, chi phí đóng gói sản phẩm này – chiếm khoảng 10% tổng chi phí – cũng tăng 10%. Và mặc dù nhựa chỉ chiếm 2% tổng chi phí, tác động cũng không nhỏ. Tổng cộng chi phí sản xuất chiếc camera đã tăng 6%.

Nhiều tháng nay các nhà máy ở Trung Quốc đã tự chịu đựng các cú sốc tăng giá, từ giá nguyên vật liệu thô tăng mạnh, tình trạng thiếu chip cho đến cả vụ tắc nghẽn kênh đào Suez. Giờ đây họ bắt đầu chuyển một phần gánh nặng cho các khách hàng ở nước ngoài, gây thêm áp lực lên chỉ số lạm phát toàn cầu.

Tháng 4, chỉ số giá sản xuất (PPI) của Trung Quốc đã tăng mạnh nhất kể từ năm 2017, với mọi thứ từ dầu mỏ và kim loại cho đến các linh kiện như ốc vít và bìa carton đều tăng giá. Ở bên kia Thái Bình Dương, trong tháng 3 chỉ số giá hàng hóa mà Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc đã tăng 1,8% so với 1 năm trước, mức tăng mạnh nhất trong gần 9 năm trở lại đây.

Liệu làn sóng tăng giá sẽ kéo dài bao lâu và cuối cùng áp lực giá ở Trung Quốc có lan tỏa lên người tiêu dùng trên khắp thế giới hay không là câu hỏi chưa có lời đáp. Nếu như tình trạng gián đoạn của chuỗi cung ứng (mà do đại dịch Covid-19 gây ra) sớm được giải quyết, và chúng ta đi qua giai đoạn số liệu bị bóp méo vì đại dịch, lạm phát có thể tiêu tan. 

Tuy nhiên, sự khác biệt trong giá đầu vào và giá đầu ra đối với các nhà sản xuất Trung Quốc là dấu hiệu cho thấy chi phí vẫn chưa được phản ánh hết. Tháng 4, giá nguyên vật liệu thô đã tăng 15,2% so với 1 năm trước, trong đó giá các sản phẩm chế tạo tăng hơn 5,4%. Chỉ số PMI tháng 4 của ngành sản xuất cũng cho thấy giá đầu vào tăng mạnh hơn nhiều so với giá đầu ra.

Cá nhà sản xuất đang loay hoay tìm cách khắc phục và tìm cách cắt giảm chi phí để tránh tăng giá, theo Christopher Tse, CEO của Musical Electronics, công ty có trụ sở ở Hong Kong chuyên sản xuất loa Bluetooth và hệ thống âm thanh trong nhà cho thị trường Mỹ. "Cuối cùng thì chúng tôi không có lựa chọn nào cả, nhưng vẫn sẽ thử mọi cách để cắt giảm chi phí thay vì đẩy phần lớn gánh nặng cho khách hàng".

Làn sóng tăng giá sẽ sớm tác động đến các kệ hàng ở Mỹ. Nghiên cứu của ngân hàng Standard Chartered cho thấy tỷ lệ tương quan giữa chỉ số PPI của Trung Quốc và chỉ số giá tiêu dùng CPI của Mỹ khá cao, ở mức 0,61 trong mấy năm gần đây.

Các ông lớn sản xuất khác, trong đó có Mỹ, Đức và Hàn Quốc, cũng đang chứng kiến xu hướng chi phí tăng. Chỉ số Bloomberg Commodity Spot Index theo dõi giá 23 loại nguyên vật liệu thô đã tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2011 và tăng hơn 70% kể từ khi chạm đáy thấp nhất 4 năm vào tháng 3 năm ngoái.

Tháng 4, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc (tính bằng USD) tăng 32,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Tốc độ tăng trưởng trung bình sau 2 năm (giúp loại bỏ thời kỳ giá đột biến trong năm ngoái) là 16,8%, cao hơn rất nhiều so với thời kỳ trước dịch. Điều này khiến nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng sự kết hợp giữa giá tăng và nhu cầu lớn chắc chắn sẽ dẫn đến thời kỳ lạm phát tăng mạnh.

Wilson Lam, người sở hữu vài nhà máy ở Thâm Quyến chuyên đóng gói cho các thương hiệu nước hoa và mỹ phẩm toàn cầu cũng như sản xuất phụ kiện cho ngành rượu, nghĩ rằng không thể tránh việc các khách hàng ở châu Âu phải chia sẻ một phần chi phí tăng. "Chúng tôi không thể hấp thụ được hết, chỉ là vấn đề thời gian trước khi chuyển bớt gánh nặng sang người tiêu dùng", Lam nói.