Ngành ô tô của Nga đang thật sự cần cải tổ. Những nhà máy ô tô tại đây cho đến nay đồng loạt sản xuất ra một loại xe – Lada, loại xe người ta vẫn sử dụng ở khu vực Đông Âu cũ suốt 4 thập kỷ qua.
Nhà máy Avotovaz, một trong những nhà máy sản xuất ô tô của Nga, hoạt động kém hiệu quả hơn so với bất kỳ nhà máy sản xuất ô tô nào trên thế giới. Mỗi công nhân một năm chỉ sản xuất được 8 xe ô tô trong khi năng suất tại nhà máy General Motors tại Mỹ là 36 chiếc.
Chính phủ đang hỗ trợ hàng tỷ USD cho Avtovaz mà không yêu cầu bất kỳ điều kiện ràng buộc nào. Không sa thải giám đốc điều hành. Không phải thương lượng lại hợp đồng lao động, yêu cầu sản xuất xe chất lượng tốt hơn hay tiêu tốn ít nhiên liệu hơn.
Tuy nhiên kế hoạch cứu ngành ô tô theo kiểu của Nga có mục đích đảm bảo sự ổn định hơn tái cơ cấu lại công việc kinh doanh của các hãng xe. Nhiều chuyên gia chỉ trích nếu chính phủ áp dụng biện pháp mạnh tay sẽ tốt hơn.
Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Nga nhận xét: “Vấn đề cốt lõi hiện nay là chính phủ bảo hộ quá nhiều cho ngành ô tô. Những nhà máy sản xuất ô tô này sẽ gây ra nhiều vấn đề cho kinh tế Nga cũng giống như General Motors khiến chính phủ Mỹ hết sức đau đầu.”
Lo ngại về kinh tế Nga vượt ra khỏi quy mô của ngành ô tô. Khi tình hình kinh tế ngày một khó khăn, số lượng công nhân biểu tình tăng vọt tại nhiều nước châu Á và Đông Âu, nhiều chuyên gia kinh tế nhận định Nga đang cố gắng tạo sự ổn định bằng việc tung tiền cứu công nhân.
Ngành sản xuất của Nga, ngay trong điều kiện kinh tế bình thường đã khó khăn, nay còn suy yếu trầm trọng hơn. Tỷ lệ thất nghiệp tăng. Tháng 2/2009, lĩnh vực sản xuất suy giảm 13%.
Thị trường ô tô Nga sụp đổ sau thị trường Mỹ tuy nhiên mức độ sụp đổ sẽ tệ hại hơn. Thị trường ô tô Nga từng là thị trường tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới. Năm 2007, tốc độ tăng trưởng của thị trường là 35%.
Không lâu trước đây, người ta dự đoán thị trường ô tô Nga sẽ vượt qua thị trường Đức – thị trường ô tô lớn nhất châu Âu vào năm 2009. Điều đó nay không còn nữa.
Theo tính toán của công ty kiểm toán hàng đầu thế giới PWC, doanh số ngành ô tô Nga có thể giảm khoảng 25 đến 50% tương đương khoảng 1,6 triệu đến 2,3 triệu xe.
Mùa thu năm 2008, để cứu ngành ô tô đang khó khăn, chính phủ Nga áp dụng chế độ thúe mới đối với xe ô tô nhập khẩu, điều này ngay lập tức gây ra nhiều phản đối trên thị trường.
Hiện nay chính phủ đang cố gắng cứu Avtovaz bất chấp nhu cầu đối với ô tô của hãng này đang giảm rất nhanh. Chính phủ đồng thời cũng hỗ trợ các khoản vay ô tô để kích cầu. Nhà máy này đã đệ trình xin chính phủ hỗ trợ và chính phủ đã chấp thuận yêu cầu vào tuần trước.
Ngay cả những công nhân buộc phải nghỉ phép cũng không còn muốn quan tâm đến việc bị sa thải. Một thư ký trước đây từng làm việc tại nhà máy Avtovaz cho biết họ chẳng còn gì, nếu tất cả ngừng lại, cả thị trấn sẽ xuống đường, tất cả họ đều biết rõ điều đó,
Người công nhân 59 tuổi Timofey G. Bushuyev cho biết ông hiểu được vấn đề của các nhà máy ô tô khi mua một chiếc Lada mới vào năm ngoái và phát hiện ra hệ thống còi cũng như điều hòa của xe không hoạt động.
Việc chính phủ Nga cứu Avtovaz đồng nghĩa với những hàng xe nước ngoài sản xuất các dòng xe đắt tiền tại Nga như GM, Huynda, Toyota sẽ gặp nhiều khó khăn.
( Cafef)