Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, ngoài sự tác động của lạm phát, suy thoái kinh tế, còn phải kể đến tình trạng VLXD nhập khẩu tràn lan bằng nhiều đường nhập khẩu, bao gồm cả chính ngạch, tiểu ngạch, đường thiết bị toàn bộ tổng thầu lẫn gian lận thương mại như khai giảm đơn giá tính thuế (bằng 50-70% giá thật), khai sai quy cách, chủng loại, chất lượng sản phẩm (sản phẩm granite thô khai làm nguyên liệu) để giảm thuế suất nhập, quay vòng hoá đơn...
Trong thời gian qua, kim ngạch nhập khẩu nhập khẩu VLXD tăng đột biến: năm 2008 so với năm 2007 kính xây dựng tăng 1,5 lần, sứ xây dựng tăng 1,42 lần... Hai tháng đầu năm 2009, kính nhập khẩu khoảng 4 triệu m2 (QTC), chiếm khoảng 30% phần kính xây dựng nội địa.
Trong khi đó, giá nguyên vật liệu, năng lượng đầu vào lại rất cao, không ổn định, làm cho giá thành sản phẩm cao, sức cạnh tranh thấp. Ví như giá dầu FO cao hơn các nước trong khu vực 20-30%, có thời điểm 50% (tháng 12/2008, giá dầu FO tại Việt Nam là 468 USD/T, tại Singapore là 237 USD/T). Giá dầu FO chiếm 30% giá thành sản xuất kính làm giá kính trong nước cao hơn giá kính nhập.
Ngành sản xuất VLXD Việt Nam bị tác động lớn từ những yếu tố trên khiến nhiều nhà máy hoạt động cầm chừng, thậm chí có nhà máy đã phải ngừng hoạt động. Vì vậy cần các giải pháp đồng bộ để kích cầu, chống suy giảm sản xuất VLXD. Trong đó nên sử dụng xi măng để làm đường giao thông, không phải NK nhựa đường giảm nhập siêu. Để chống suy giảm, tạo điều kiện cho ngành kính cũng như gốm sứ xây dựng đứng vững và phát triển, Hiệp hội VLXD đề nghị Chính phủ xem xét cho giảm thuế VAT từ 10% xuống còn 5%, giảm thuế NK dầu FO để giảm giá bán dầu FO tương đương với các nước trong khu vực, xem xét tăng thuế NK những mặt hàng kính xây dựng; cần rà soát lại, xây dựng, bổ sung hệ thống tiêu chuẩn quản lý chất lượng đồng bộ, phù hợp với trình độ công nghiệp hoá, hiện đại hoá làm cơ sở để chống lại hàng NK kém chất lượng, bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ chất lượng công trình.
Tất cả các hàng hoá NK đều phải kiểm tra chất lượng, nếu đạt tiêu chuẩn của nước sở tại mới cho NK, Chính phủ nên xem xét lại chủ trương chính sách, quy chế thực hiện tổng thầu nước ngoài để có quyết sách phát huy nội lực, triệt để sử dụng lực lượng lao động trong nước, thiết kế, giám sát xây dựng trong nước, chế tạo 40-50% thiết bị trong nước. Đồng thời Hiệp hội cũng đề nghị Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) đưa mặt hàng VLXD vào danh mục các mặt hàng cần quan tâm, giúp hỗ trợ XK, tạo điều kiện để tiếp cận thị trường thế giới, tham gia hội chợ, triển lãm quốc tế, tham gia showroom giới thiệu sản phẩm ở các nước để đẩy mạnh XK VLXD.