Ngoài việc gây tổn thất kinh tế ở cấp quốc gia như tăng chi phí y tế chữa bệnh do hút thuốc gây ra, giảm năng suất lao động, gây cháy nổ, hủy hoại môi trường..., hút thuốc gây lãng phí đáng kể thu nhập của người hút thuốc. Bên cạnh đó, việc tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá làm giảm sức lao động và tổn thất đến năng suất lao động. Hơn nữa, người hút thuốc và xã hội còn phải gánh chịu những chi phí do khám chữa các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá.
Mặc dù ngành công nghiệp thuốc lá có những đóng góp cho ngân sách nhà nước, nhưng phần đóng góp của ngành công nghiệp thuốc lá không đủ để bù đắp những tổn thất kinh tế và sức khỏe do thuốc lá gây ra đối với các cá nhân, gia đình và xã hội.
Trên toàn thế giới, ước tính mỗi năm thuốc lá gây thiệt hại khoảng 500 tỉ USD. Trong tổng số các vụ hỏa hoạn trên thế giới thì nguyên nhân do sử dụng thuốc lá chiếm 10%.
Những tổn thất này bao gồm chi tiêu cho hút thuốc, chi cho khám, điều trị bệnh liên quan đến hút thuốc, tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm, tổn thất do cháy nổ, ô nhiễm môi trường.
Năm 2012, Việt Nam đã chi số tiền là 22 nghìn tỉ đồng để mua thuốc lá. Ngoài tổn thất do chi mua thuốc hút, tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa- hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) do hút thuốc gây ra là hơn 23 nghìn tỉ đồng một năm.
Chi tiêu cho thuốc lá làm giảm các chi tiêu thiết yếu khác của hộ gia đình, đặc biệt là các hộ có thu nhập thấp. Một cuộc điều tra mức sống hộ gia đình cho thấy các hộ nghèo tại Việt Nam phải tiêu tốn khoảng 5% thu nhập của gia đình vào thuốc lá. Khoản tiền mua thuốc lá thậm chí cao hơn khoản tiền chi cho y tế giáo dục.
Điều đáng nói, trong khi xu hướng sử dụng thuốc lá và những hệ lụy của nó đang gia tăng nhanh chóng thì giá bán thuốc lá đang có xu hướng giảm. Với mục tiêu giảm tiêu thụ thuốc lá, góp phần giảm gánh nặng bệnh tật và tổn thất về kinh tế, thì cần ban hành khung pháp lý và lộ trình tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá.
Việc tăng thuế là một giải pháp quan trọng nhằm hạn chế tỷ lệ người hút thuốc lá. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, nâng cao nhận thức cho mọi người và cả cộng đồng về những tác hại do thuốc lá gây ra là một nhiệm vụ hàng đầu. Theo đó, cần đẩy mạnh hoạt động truyền thông nhằm giáo dục, thuyết phục mọi người từ bỏ thuốc lá vì sức khỏe của mình; không hút thuốc lá nơi công cộng vì môi trường sống trong lành, vì sức khỏe của gia đình và những người xung quanh.