Những bước nhảy vọt
Năm 1996, giá trị gia tăng của công nghiệp Vĩnh phúc trong nền kinh tế chung của tỉnh chỉ chiếm 9,8%, một mức rất nhỏ bé và rất khiêm tốn của vùng đất được đánh giá là nhiều tiềm năng này. Năm 1997, tái lập từ việc tách ra tỉnh Vĩnh phú (cũ), toàn tỉnh đã khắc phục khó khăn, vươn lên phát triển mạnh mẽ với những chính sách phát triển tập trung mạnh cho công nghiệp và thu hút đầu tư.
Sau hơn 10 năm phấn đấu liên tục, cơ cấu kinh tế của Vĩnh phúc đã thay đổi rất đáng kể với vai trò và vị thế của ngành công nghiệp được nâng cao. Năm 200 ngành công nghiệp - xây dựng chiếm 38,97% GDP, năm 2003 tăng lên 46,41% và năm 2005 đã chiếm đến 52,4%. Đến cuối năm 2008, dự kiến lĩnh vực này sẽ tăng lên 58,8%. Tỷ trọng ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản sẽ giảm xuống 17,11% (năm 2005 là 20,47%) ngành dịch vụ hiện chiếm 23,14%.
Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2000 là 5.337.709 triệu đồng, năm 2004 là 12.193.080 triệu đồng, chỉ tính riêng 8 tháng đầu năm nay, con số này đã đạt 21.858 tỷ đồng, tăng 34,53% so cùng kỳ. Giá trị sản xuất công nghiệp - xây dựng tăng 32,63%, riêng công nghiệp tăng 34,12%; giá trị tăng thêm là 26,85%.
Ngành công nghiệp Vĩnh phúc đã hình thành nên cơ cấu công nghiệp nhiều thành phần. Công nghiệp ngoài quốc doanh phát triển khá, góp phần cùng các ngành kinh tế khác giải quyết những vấn đề bức xúc của xã hội.
Đặc biệt ở tỉnh Vĩnh Phúc là khu vực có vốn đầu tư nước ngoài có tốc độ tăng trưởng rất cao, giá trị sản xuất công nghiệp năm 2003 tăng 28,54%so với năm 2002, năm 2004 tăng 12,21% so với năm 2003. Tính đến hết tháng 6/2008, đã có 15 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Vĩnh Phúc với gần 200 dự án, vốn đăng ký trên 2 tỷ USD, tiêu biểu là : Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Italia, Đức, Mỹ,… Bên cạnh các dự án FDI, tỉnh đã thu hút thêm các dự án DDI với số vốn khoảng 2 tỷ USD.
Vĩnh Phúc hiện được biết đến là trung tâm sản xuất, lắp ráp ô tô, xe máy lớn nhất toàn quốc (4 nhà máy của các Công ty: Honda Việt Nam, Toyota Việt Nam, Deawoo Bus - Hàn Quốc, Xuân Kiên - Việt Nam); đồng thời là tỉnh có ngành sản xuất vật liệu xây dựng phát triển, với số lượng gạch ốp lát chiếm 1/3 sản lượng toàn quốc.
Công nghiệp Vĩnh Phúc đã hình thành các khu và cụm công nghiệp như: Kim Hoa, Khai Quang, Bình Xuyên, Quang Minh,…. tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành công nghiệp phát triển (như công nghiệp lắp ráp ô tô, xe máy, may mặc, chế biến nông sản thực phẩm rau quả, công nghiệp sản xuất vật liệu mới) và phát triển làng nghề truyền thống. Công nghiệp Vĩnh Phúc cũng đã chuyển hướng vào xuất khẩu và tạo điều kiện khuyến khích các doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển.
Sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp đã góp phần tăng thêm của cải vật chất, tạo công ăn việc làm cho nhân dân, đặc biệt là tạo vị thế mới cho tỉnh trong vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vùng Thủ đô, Đồng Bằng Sông Hồng và cả nước. GDP trong 3 năm (2006-2008) tăng bình quân đầu người đạt 1.230USD/người/năm.
Thành quả đến từ lợi thế khách quan và nỗ lực chủ quan
Công nghiệp Vĩnh Phúc đặt được những thành tựu lớn và những bước nhảy vọt như hiện nay là do nhiều nguyên nhân. Trong đó có thể chia làm 2 nhóm chính, những lợi thế khách quan về vị trí địa lý, sự hỗ trợ của Chính phủ cũng như các Bộ, ngành Trung ương; và sự hỗ trợ hết mình của Chính quyền và nhân dân Vĩnh Phúc với một chính sách phát triển công nghiệp đúng đắn, hợp lý.
Tỉnh đã phát huy lợi thế về vị trí địa lý của mình (nằm liền kề hướng phát triển của thủ đô Hà nội, nằm trong vùng trọng điểm kinh tế Bắc bộ, vùng Thủ đô), có những chính sách ưu tiên, ưu đãi và cùng với sự hỗ trợ của Chính phủ, các Bộ ngành trung ương, đã thu hút được nhiều dự án đầu tư, góp phần phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp của Tỉnh.
Vĩnh Phúc nằm ở vị trí địa lý rất thuận lợi, liền kề với hướng phát triển của thủ đô Hà Nội, nằm sát trục tam giác kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, nằm trong vùng phát triển của đồng bằng Sông Hồng, có các đầu mối giao thông quan trọng (đường sát, đường không và đường thuỷ).
Tỉnh có quỹ đất phù hợp cho phát triển các khu cụm công nghiệp tập trung, thu hút đầu tư trong nước và ngoài nước, tạo nên các cực phát triển mạnh kinh tế của Tỉnh. Lực lượng lao động của tỉnh được đánh giá là khá dồi dào, nhất là lực lượng trẻ, có sứckhoẻ, có văn hoá có thể đào tạo nhanh về chuyên môn, có khả năng tiếp thu công nghệ mới.
Bên cạnh đó, việc tỉnh Vĩnh phúc được Chính phủ đưa vào nhóm các tỉnh năng động phát triển kinh tế của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và vùng thủ đô đã nâng cao vị thế của tỉnh ở Bắc bộ và cả nước. Điều này đã mở ra điều kiện thuận lợi trong việc thu hút đầu tư, hợp tác phát triển với các tỉnh bạn.
Tuy nhiên, yếu tố quan trọng nhất để công nghiệp Vĩnh Phúc phát triển lại nằm ở những chủ trương và chính sách nhất quán của Tỉnh uỷ, HĐND và UBND Tỉnh cũng như nỗ lực của toàn tỉnh. Ngay sau khi tái lập tỉnh năm 1997, Tỉnh uỷ, UBND Tỉnh Vĩnh Phúc đã hết sức chăm lo phát triển công nghiệp và coi đây là bước đi cơ bản lâu dài để làm giàu cho Vĩnh Phúc. Đảng bộ và Chính quyền tỉnh rất quan tâm và đề ra nhiệm vụ rõ ràng, ưu tiên hàng đầu cho phát triển công nghiệp.
Trong suốt thời gian qua, các chính sách thu hút đầu tư và phát triển công nghiệp của tỉnh đều được đưa ra rất rõ ràng, nhất quán, hợp lý, tạo nên địa chỉ tin cậy và thân thiện với các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Cùng với đó các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Vĩnh Phúc hầu hết đều làm ăn có hiệu quả như: Công ty Toyota Việt Nam, Công ty Hon da Việt Nam, Công ty Inoue Việt Nam,…đã tác động mạnh đến sự phát triển kinh tế của tỉnh, đồng thời góp phần kêu gọi đầu tư vào Vĩnh Phúc.
Những vấn đề cần quan tâm trong thời gian tới
Tuy vậy, công nghiệp Vĩnh Phúc vẫn còn đó những vấn đề cần được quan tâm, giải quyết để có được sự phát triển bền vững trong thời gian tới. Ngành công nghiệp tuy có tốc độ tăng trưởng cao nhưng công nghiệp nhà nước địa phương còn gặp nhiều khó khăn. Hầu hết doanh nghiệp nhà nước địa phương đều lâm vào tình trạng khó khăn về tài chính, công nghệ lạc hậu.
Trong thời gian tới, Vĩnh Phúc cần có quy hoạch có tầm nhìn dài hạn, đánh giá đúng tiềm năng, nguồn lực, đồng thời chuẩn bị các dự án, tạo môi trường hấp dẫn để thu hút sự quan tâm đầu tư của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Phải có quy hoạch chi tiết các khu, cụm công nghiệp, tổ chức đền bù giải phóng mặt bằng nhanh chóng, đẩy nhanh tiến độ xây dựng kết cấu hạ tầng và các khu cụm công nghiệp cũng như giao thông, điện, nước, … của Tỉnh.
Việc thu hút và có chính sách đối với cán bộ quản lý kinh doanh, cán bộ kỹ thuật giỏi và công nhân bậc cao về làm việc cho Tỉnh Vĩnh Phúc là rất quan trọng trong phát triển công nghiệp. Đạc biệt cần quan tâm đến việc đào tạo nghề cho lực lượng lao động trẻ, lao động vùng nông thôn không có việc làm do chuyển đổi sản xuất nông nghiệp sang sản xuất công ngiệp,…
Đẩy mạnh dứt điểm việc chuyển đổi hình thức sở hữu các doanh nghiệp nhà nước có chính sách khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp đổi mới thiết bị công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh để có thể đủ sức hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế.
Bên cạnh đó, Vĩnh Phúc cần quan tâm hơn tới việc phát triển các nghành khác như bưu chính, viễn thông, ngân hàng, hải quan…,coi đây là những tác nhân tích cực thúc đẩy phát triển sản xuất công nghiệp để phấn đấu năm 2015 đạt mục tiêu trở thành tỉnh công nghiệp.