Do thị trường Bắc Mỹ có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà chế tạo ô tô, các công ty Nhật Bản cũng đang phải hứng chịu thiệt hại cùng các đối tác Mỹ. Cuộc khủng hoảng tín dụng hiện nay khiến đồng yên tăng giá mạnh so với đồng USD và các đồng tiền chủ lực khác, làm xói mòn lợi nhuận thu được từ bên ngoài của các nhà chế tạo ô tô Nhật Bản.
Một trong những "nạn nhân" là công ty chế tạo ô tô lớn thứ 5 Nhật Bản Mazda, với một 1/3 số cổ phần thuộc sở hữu của Ford. Trong khi đó, Ford, hiện đang gặp khó khăn về tiền mặt, đang tìm cách bán số cổ phần của tập đoàn trong Mazsa cho một số công ty khác của Nhật Bản, thậm chí cả Mazda.
Các nhà phân tích lo ngại Mazda sẽ phải hứng chịu gánh nặng tài chính và sẽ hoạt động ra sao. Nếu Ford giữ nguyên một số cổ phần trong Mazda và tiếp tục đầu tư vào ba nhà máy điều hành chung ở Mỹ, Thái Lan và Trung Quốc, đồng thời tiếp tục các dự án với nhà sản xuất ở Hiroshima, gánh nặng của Mazda sẽ được hạn chế. Tuy nhiên, nếu Ford buộc phải bán toàn bộ cổ phần của họ và giải tán các công ty liên doanh cũng như các dự án với Mazda, nhà chế tạo ô tô của Nhật Bản sẽ phải gánh trách nhiệm nặng nề hơn.
Koji Endo, chuyên gia phân tích về ngành công nghiệp ô tô thuộc công ty Credit Suisse Securities, cho rằng Mazda không có tiền để mua lại toàn bộ ba nhà máy. Mazda cần phối hợp hoạt động như hiện nay và hy vọng trong tương lai cũng sẽ như vậy. Theo ông, liên minh hiện nay giữa Mazda và Ford có thể tiếp tục duy trì thêm ít nhất vài năm nữa cho tới khi các dự án nghiên cứu và phát triển chung hoàn thành. Những dự án trên gồm hoạt động phát triển các loại xe thân thiện với môi trường.
Theo các nhà phân tích, khả năng có thể xảy ra nhiều nhất là Ford sẽ bán 20% cổ phần trong Mazda và vẫn là công ty nắm giữ cổ phần nhiều nhất. Trong số những công ty có thể mua cổ phần của Mazda có Ngân hàng Hiroshima, Công ty cổ phần hàng hải Tôkyô, Công ty cổ phần bảo hiểm Mitsui Sumitomo, hai công ty thương mại Sumitomo và Itochu, nhà sản xuất linh kiện Denso.
Mazda đã thực hiện các bước đi nhằm giảm bớt sự lệ thuộc vào Ford. Từ năm 2001, Mazda đã tăng mối quan hệ hợp tác để giải quyết vấn đề mẫu mã. Hiện 51,5% các đối tác của Mazda ở Mỹ và hơn 90% đối tác ở châu Âu chỉ bán các loại xe của Mazda.
Tháng Ba vừa qua, Mazda đã đạt được thỏa thuận với hai công ty tài chính Nhật Bản để mua 96% cổ phiếu trong công ty tài chính ô tô do Ford nắm giữ hoàn toàn ở Nhật Bản. Tại Mỹ, trong tháng 10, Mazda đã bắt đầu thiết lập quan hệ với công ty tài chính JPMorgan Chase & Co. và tách khỏi một hợp đồng với công ty tài chính của Ford.
Trong khi đó, tờ Tin tức Detroit cho biết công ty ô tô lớn thứ ba Nhật Bản Nissan đã đề nghị mua 20% cổ phần của Chrysler LLC từ Cerberus Capital Management LP. Các nhà phân tích lo ngại rằng sẽ quá mạo hiểm với Nissan khi liên minh với Chrysler hiện đang gặp rắc rối, và những rủi ro có thể lớn hơn những lợi ích có thể mang lại từ việc giảm chi phí mua phụ tùng và phát triển sản phẩm.
Nhà phân tích Tatsuya Mizuno cho rằng nếu Nissan mua 20% cổ phần trong Chrysler, công ty này có thể suy yếu do phải bỏ ra một lượng tiền mặt đáng kể và phải giúp đỡ Chrysler. Theo các nguồn tin, Giám đốc điều hành của Nissan Carlos Ghosn hiện đang đàm phán với một nhà chế tạo ô tô của Mỹ về việc thiết lập liên minh. Đó sẽ là gánh nặng đối với chiến lược kinh doanh của công ty và sự bất ổn về chiến lược trung hạn, có nguy cơ cản trở giá cổ phiếu phục hồi.
Trong khi đó, các nhà phân tích dự đoán bất cứ sự sáp nhập nào hiện đang được thảo luận giữa Chrysler và General Motors đều ít tác động tới các nhà chế tạo ô tô Nhật Bản. Sự sáp nhập như vậy có thể làm tăng doanh thu và lượng xe bán ra, song vấn đề là khả năng thu lợi nhuận và nguồn tiền mặt.
Cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ không giới hạn ở thị trường Bắc Mỹ. Đã có nhiều dự đoán rằng tổng doanh số bán trên quy mô toàn cầu của Toyota năm 2008 sẽ giảm lần đầu tiên trong vòng 10 năm và chỉ đạt mức khoảng 8,3 triệu xe. Tháng 7 /08, Toyota đã điều chỉnh giảm dự báo về lượng xe tiêu thụ từ con số đưa ra ban đầu là 8,84 triệu chiếc xuống còn 8,5 triệu chiếc, so với mức 8,43 triệu chiếc năm 2007.
Osamu Kobayashi, chuyên gia phân tích của Standar & Poor, cho rằng sự suy giảm của thị trường ô tô đã tác động nghiêm trọng tới các nhà sản xuất ô tô của Nhật Bản. Trong bối cảnh thị trường ảm đạm, các nhà chế tạo ô tô Nhật Bản có thể phải đối mặt với thời kỳ khó khăn trong thời gian tới. Các nhà phân tích cho rằng lượng ô tô tiêu thụ trên quy mô toàn cầu giảm và đồng yên tăng giá so với USD và các đồng tiền khác, là những nguyên nhân chính khiến lợi nhuận của các nhà chế tạo ô tô Nhật Bản giảm.

Nguồn: Internet