Trong ngắn hạn thị trường đang phân làm hai thái cực rõ rệt với một bên “hợp đồng chính phủ” đang gặp thuận lợi và một bên “hợp đồng thương mại/thị trường tự do” đang ảm đạm và chịu sức ép của giá đi xuống
Giá gạo xuất khẩu Việt Nam có thể đang được hỗ trợ từ các đơn hàng Chính phủ mới những tháng đầu năm 2011. Tuy nhiên, hiện nay và trong ngắn hạn thị trường đang phân làm hai thái cực rõ rệt với một bên “hợp đồng chính phủ” đang gặp thuận lợi và một bên “hợp đồng thương mại/thị trường tự do” đang ảm đạm và chịu sức ép của giá đi xuống.
Đây là thời điểm khó khăn cho các doanh nghiệp thưong mại gạo hoặc các doanh nghiệp không được “chia phần” trong các đơn hàng Chính phủ”. Có ít nhất 3 lý do về “thế khó” của các doanh nghiệp xuất khẩu trong thời điểm hiện nay.
Thứ nhất, Thái Lan mở kho dự trữ của Chính phủ sẽ làm tăng lượng cung gạo trên thị trường và gây áp lực giảm giá gạo, ít nhất trong ngắn hạn.
Thứ hai, VFA với các đơn hàng lớn từ Indonesia và Bangladesh đang tạo điều kiện thuận lợi cho các Tổng công ty lớn có thể yên tâm trong việc cung ứng xuất khẩu của Vụ Đông Xuân và tiếp tục sẽ là lực đỡ giữ giá gạo nguyên liệu ở mức cao, song điều này lại làm cho giá thành sản xuất duy trì ở mức cao cản trở cho sức cạnh tranh về giá của doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam. Xu thế này sẽ tạo ra một tình thế khó khăn cho các đơn hàng thương mại xuất khẩu giá rẻ.
Thứ 3, cũng vì có các đơn hàng chính phủ đã sẵn sàng nên VFA sẽ có xu hướng tiếp diễn giữ giá sàn mà không lo ngại xuất khẩu suy giảm. Điều này ít nhất có thể duy trì đến khi các đơn hàng Chính phủ đã được giao xong.
Mặc dù Tổ chức Nông Lương LHQ (FAO) đang truyền đi thông điệp về giá gạo tiếp tục dâng cao và còn cảnh báo giá sẽ lại trở lại ngưỡng đỉnh của năm 2008. Tuy nhiên, những gì đang diễn biến lại có vẻ trái ngược lại với dự đoán này. Nhận định của giới thương mại cho rằng giá gạo hiện nay đang ở mức cao, và sẽ có chiều hướng giảm khi vào vụ Đông Xuân và các đơn hàng Chính phủ đã được xác định. Ngoài ra nguồn cung gạo của Thái Lan đang dồi dào khi Chính phủ mở kho dự trữ cùng với sản lượng lúa gạo của Thái Lan không giảm như dự kiến sẽ làm cho nước này tiếp tục duy trì lượng xuất khẩu lớn.