Kể từ khi bị đình chỉ vào tháng 8/2023 để kiểm toán, Man Maw đã khiến nguồn cung thiếc từ Myanmar sang các nhà máy luyện kim Trung Quốc bị gián đoạn, làm giảm sản lượng kim loại tinh chế.
Chính quyền Bang Wa hiện tuyên bố họ sẵn sàng tiếp nhận đơn đăng ký cấp phép khai thác và chế biến tại Man Maw, cho thấy khả năng mỏ sẽ hoạt động trở lại vào cuối năm nay.
Thông tin này đã được Hiệp hội Thiếc Quốc tế (ITA) xác nhận chính thức, khiến các nhà đầu cơ giá lên thiếc bất ngờ và đẩy giá thiếc trên Sàn giao dịch Kim loại London (LME) lao dốc.
Mỏ Man Maw sắp hoạt động trở lạiMyanmar là nguồn cung cấp thiếc lớn thứ ba thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Indonesia. Trước khi bị đình chỉ, Man Maw là mỏ thiếc lớn nhất của nước này.
Bang Wa kiểm soát ngành thiếc của Myanmar nhưng không có nhà máy luyện kim, do đó toàn bộ sản lượng khai thác đều được xuất khẩu sang Trung Quốc để tinh chế.
Trong những tháng đầu sau khi Man Maw dừng hoạt động, lượng hàng xuất khẩu vẫn tương đối ổn định nhờ vào nguồn dự trữ trên mặt đất. Tuy nhiên, trong chín tháng qua, nhập khẩu thiếc từ Myanmar vào Trung Quốc đã giảm mạnh, từ 54.900 tấn trong nửa đầu năm 2024 xuống còn 21.500 tấn trong nửa cuối năm. Con số này thấp hơn nhiều so với mức 94.600 tấn cùng kỳ năm trước.
Dù một số mỏ nhỏ tại Myanmar đã hoạt động trở lại, chúng không thể thay thế Man Maw về quy mô cung ứng.
Các doanh nghiệp Trung Quốc đã cố gắng bù đắp nguồn cung bằng cách tăng nhập khẩu từ Congo, Úc và Bolivia. Tuy nhiên, tổng lượng nhập khẩu thiếc thô vào Trung Quốc năm 2024 vẫn giảm 36% so với năm 2023, chỉ đạt 156.700 tấn – mức thấp nhất kể từ năm 2020.
Việc thiếu nguyên liệu này gây áp lực lên biên lợi nhuận của các nhà máy luyện kim, đồng thời hạn chế sản lượng thiếc tinh chế của Trung Quốc.
Thông tin về việc Man Maw sắp hoạt động trở lại ngay lập tức gây ra làn sóng bán tháo trên thị trường thiếc London.
Vào ngày 21/2, giá thiếc giao dịch kỳ hạn ba tháng trên LME đạt mức cao nhất trong bốn tháng, ở mức 33.790 USD/tấn. Tại thời điểm đó, thiếc là kim loại có mức tăng mạnh nhất trong nhóm kim loại cơ bản của LME, với mức tăng 15,8% từ đầu năm đến nay.
Các quỹ đầu tư đã liên tục gia tăng vị thế mua với kỳ vọng giá còn tăng cao hơn nữa. Vị thế mua ròng đạt mức kỷ lục 5.172 hợp đồng, tương đương gần 26.000 tấn.
Tuy nhiên, sau khi ITA xác nhận Man Maw sắp quay lại, giá thiếc đã giảm xuống còn 31.050 USD/tấn, mặc dù sau đó đã phục hồi lên mức 32.145 USD/tấn.
Việc giá phục hồi một phần là hợp lý, vì có thể phải mất vài tháng nữa mỏ Man Maw mới có thể thực sự đi vào khai thác trở lại.
Rủi ro nguồn cung vẫn chưa được giải quyết
Thông báo của chính quyền Bang Wa về việc sẵn sàng cấp phép khai thác chỉ là bước đầu tiên trong quá trình tái khởi động mỏ Man Maw.
Theo ITA, ngay cả khi giấy phép được cấp, vẫn cần ít nhất vài tháng để công nhân - chủ yếu là người Trung Quốc - xin giấy phép lao động và quay trở lại Myanmar làm việc.
Ngoài ra, do bị đình chỉ quá lâu, mỏ có thể cần được hút nước trước khi khai thác trở lại. Điều này có nghĩa là nguồn cung thiếc từ Myanmar sang Trung Quốc sẽ chỉ bắt đầu phục hồi thực sự vào nửa cuối năm nay.
Trong thời gian chờ đợi, các nhà luyện kim Trung Quốc vẫn sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu nguyên liệu và sản lượng thiếc tinh chế sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng cho đến khi nguồn cung trở lại mức trước khi Man Maw bị đình chỉ.
Bên cạnh đó, thị trường thiếc còn đang đối mặt với những lo ngại khác về nguồn cung, như tình hình căng thẳng ở miền đông Congo.
Mỏ Bisie của Congo, nơi đã sản xuất 17.324 tấn thiếc tinh chế trong năm 2024, hiện vẫn chưa bị ảnh hưởng vì nằm cách khu vực có xung đột 200 km về phía Tây. Tuy nhiên, công ty Alphamin Resources Corp, chủ sở hữu mỏ này, đã cảnh báo rằng rủi ro an ninh tại khu vực này đang gia tăng.
Điều này cho thấy những vấn đề mang tính cơ cấu trong nguồn cung thiếc. Một kim loại được kỳ vọng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi năng lượng và sự phát triển của Internet vạn vật (IoT) lại đang phụ thuộc vào một số nguồn cung hạn chế trên toàn cầu.
Việc Man Maw hoạt động trở lại có thể làm hạ nhiệt giá thiếc trong ngắn hạn, nhưng không làm thay đổi rủi ro cung ứng mang tính hệ thống của ngành công nghiệp này.