Sản lượng tiêu có thể tăng lên
Vụ thu hoạch tiêu năm 2025 tại Việt Nam đã chính thức kết thúc với sản lượng ước đạt 180.000 tấn, giảm 10.000 tấn so với năm 2024. Mức giảm này phần lớn đến từ việc không có sự mở rộng diện tích trồng mới trong niên vụ vừa qua.
Dù giá tiêu nhìn chung vẫn giữ được mức cao và ổn định so với cùng kỳ năm trước, song sức hút đầu tư vào tiêu lại suy giảm đáng kể khi so sánh với các cây trồng có giá trị kinh tế cao hơn như sầu riêng và cà phê, vốn đang ghi nhận mức giá hấp dẫn và ổn định hơn trên thị trường.
Thời tiết nắng hạn kéo dài đầu năm có ảnh hưởng nhất định đến quá trình phát triển của cây tiêu, nhưng sau khi vụ thu hoạch kết thúc, thời tiết trở nên thuận lợi hơn. Không có hiện tượng thời tiết cực đoan hay mưa trái mùa nghiêm trọng, điều này hứa hẹn tạo điều kiện tốt cho vụ mùa tiếp theo.
Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Việt Anh, Tổng thư ký Hiệp hội tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết "Tình hình thời tiết ở khu vực Tây Nguyên đang khá thuận lợi, không có gì quá bất thường, khác hẳn với thời điểm này của năm ngoài khi mưa quá nhiều. Điều này giúp quá trình trổ hoa thuận lợi. Do đó, sản lượng của niên vụ 2025 - 2026 có thể tăng khoảng 10% lên 190.000 - 193.000 tấn".
Tuy nhiên, ông Việt Anh cũng lưu ý rằng đây mới chỉ là dự báo ban đầu bởi vẫn còn rủi ro từ sự biến động thời tiết trong thời gian tới. "Cây tiêu rất mẫn cảm với nước. Chỉ cần một, hai trận bão mà không thoát nước kịp cũng có thể ảnh hưởng xấu đến sản lượng", ông nói.
Tuy nhiên, theo VPSA, trong bối cảnh cạnh tranh nguồn lực sản xuất nông nghiệp, việc tái đầu tư và phục hồi diện tích trồng tiêu vẫn còn nhiều hạn chế nếu không có tín hiệu thị trường tích cực hơn trong thời gian tới.
Ông Việt Anh nói thêm thời gian qua, mặc dù bà con cũng đã quan tâm nhiều hơn trong việc đầu tư vào cây tiêu do giá cao nhưng mức độ vẫn còn hạn chế vì "hết đất". Trong vài năm gần đây, việc giá sầu riêng tăng mạnh khiến nhiều hộ chuyển đồi từ cây tiêu sang trồng loại cây ăn quả này. Mặc dù giá sầu riêng từ đầu năm đến nay giảm mạnh nhưng người dân khó lòng quay trở lại với cây tiêu do cây sầu riêng mới trồng.
Một cây đối thủ khác là cà phê, hiện giá cũng vẫn đang cao nên người dân cũng khó lòng chuyển sang tiêu.
Nguồn cung tăng sẽ gây sức ép lên giá?
Việc nguồn cung có thể tăng lên khiến thị trường đặt ra câu hỏi liệu giá tiêu năm tới có chịu sức ép?
Trả lời cho câu hỏi này, chia sẻ với chúng tôi bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch VPSA cho điều này không đánh lo ngại.
"Mức độ tăng nguồn cung sẽ không quá lớn để gây sức ép lên giá tiêu. Dư địa để tăng mạnh sản lượng trong nước không có nhiều bởi không có diện tích đủ lớn để mở rộng diện tích. Ngoài ra, người dân cũng phải tính đến tương quan giữa hiệu quả từ việc trồng tiêu với cà phê và các loại cây khác", bà Liên cho biết.
Trong ngắn hạn, bà Liên cho rằng nửa cuối năm nay, giá tiêu sẽ tăng trở lại nhờ nhu cầu xây dựng hàng tồn kho trở lại ở các thị trường lớn, đặc biệt là Mỹ.
Theo đó, nửa đầu năm nay, tình hình xuất khẩu tiêu khá chậm, nhất quý II vì tình hình thuế quan phức tạp. Nhu cầu mua tiêu bị 'nén' ở mức tối đa trong nửa đầu năm, khiến mức độ khan hiếm hàng tăng lên.
"Các nhà máy máy đảm bảo hoạt động liên tục, không thể để tình trạng không có hàng trong kho được. Họ có thể 'nhịn' mua trong 3 tháng nhưng không thể nhịn cả năm. Các nhà nhập khẩu buộc phải quay lại thị trường để bổ sung nguồn cung, và thị trường tốt dần lên", bà Lan cho biết.
Trong nửa đầu năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu tổng cộng 124.133 tấn tiêu các loại, giảm 13% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nguồn: VPSA, Hải quan Việt Nam
Mỹ tiếp tục là điểm đến lớn nhất, chiếm 23,6% tổng lượng xuất khẩu, tương ứng 24.979 tấn, tuy nhiên lại giảm mạnh 29,4% so với cùng kỳ năm 2024. VPSA nhận định đây là tín hiệu cần được theo dõi kỹ lưỡng, bởi Mỹ là thị trường có ảnh hưởng lớn đến xu hướng giá và chính sách xuất khẩu của Việt Nam.
Nguồn: VPSA, Hải quan Việt Nam (H.Mĩ tổng hợp)
Giá tiêu nội địa trong quý II ghi nhận nhiều biến động thất thường, phản ánh sự nhạy cảm của thị trường trước các yếu tố chính sách và tâm lý doanh nghiệp.
Trong tháng 4, giá tiêu duy trì ở mức ổn định tương đối cao, dao động quanh 153.000-155.000 đồng/kg, thậm chí có thời điểm tăng lên tới 157.000 đồng/kg vào cuối tháng 4.
Tuy nhiên, bước sang tháng 5, thị trường bắt đầu xuất hiện tín hiệu điều chỉnh giảm. Giá thu mua giảm nhẹ, bình quân chỉ còn 148.000-150.000 đồng/kg, trước khi tiếp tục lùi xuống 147.000 đồng/kg vào đầu tháng 6.
Nguồn: giatieu.com (H.Mĩ tổng hợp)
Đà giảm giá trở nên rõ rệt hơn khi thông tin áp thuế nhập khẩu của Mỹ đối với tiêu Việt Nam lan rộng, khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã hoàn tất đơn hàng trước đó lựa chọn hạn chế mua vào, dẫn đến lực cầu trên thị trường nội địa suy yếu.
Ngoài ra, VPSA cho biết yếu tố khiến thị trường thêm phần trầm lắng là việc Luật Thuế VAT sửa đổi chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7. Do chưa có hướng dẫn cụ thể từ cơ quan thuế, nhiều doanh nghiệp rơi vào thế bị động trong hoạt động giao dịch và kê khai, làm phát sinh tâm lý trì hoãn mua hàng.
Tác động kép này đã khiến giá tiêu rơi sâu, chạm đáy 123.000 đồng/kg vào tuần thứ 3 của tháng 6, mức thấp nhất kể từ đầu năm. Tuy nhiên, đà giảm không kéo dài. Chỉ một tuần sau đó, giá tiêu nội địa bất ngờ phục hồi trở lại và đạt mức trung bình 140.000 đồng/kg, rồi ổn định quanh mức này cho tới thời điểm hiện tại.
"Sự phục hồi nhanh chóng được cho là đến từ việc doanh nghiệp quay lại mua vào để dự trữ khi giá xuống quá thấp, cũng như kỳ vọng thị trường xuất khẩu sẽ sôi động trở lại trong quý IV khi các yếu tố chính sách dần được làm rõ và nhu cầu quốc tế tăng trở lại", VPSA nhận định.