10 nét chính của kinh tế thế giới 2007 (Phần 2)

Trung Quốc năm qua khiến thế giới phải sửng sốt vì những đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) kỷ lục. Thị trường chứng khoán “rực lửa” của đại lục đã khiến giá cổ phiếu của nhiều công ty đại chúng tăng tới vài ba lần ngay trong ngày đầu niêm yết. Trong số này phải kể đến đợt IPO của tập đoàn dầu khí PetroChina, trang web thương mại điện tử Alibaba, và các “đại gia” địa ốc Country Garden và Soho. Ngay đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), PetroChina, hãng dầu khí hàng đầu Trung Quốc đã hút về gần 1.000 tỷ USD, nhờ đó vượt mặt các doanh nghiệp lâu đời khác như Exxon Mobil, General Electric, để trở thành doanh nghiệp có quy mô vốn hóa lớn nhất thế giới. Hiện trong top 5 doanh nghiệp vốn hóa lớn nhất thế giới, Trung Quốc sở hữu tới 3 công ty, gồm China Mobile, Bank of China và PetroChina. Cũng nhờ IPO, cô gái trẻ 26 Yang Huiyan, cổ đông lớn nhất của Country Garden, trở thành người giàu nhất Trung Quốc với tài sản 16 tỷ USD tính theo giá trị cổ phiếu. Sự sôi động của thị trường chứng khoán và địa ốc Trung Quốc đã sản sinh ra một lớp tỷ phú mới ở nước này. Thống kê cho thấy, Trung Quốc hiện có hơn 100 tỷ phú, đứng thứ hai trên thế giới, sau Mỹ, nước có 415 tỷ phú.  Bất chấp các nỗ lực kiềm chế của Chính phủ Trung Quốc, nền kinh tế nước này tiếp tục tăng trưởng ở tốc độ cực nóng, với mức tăng 11,5% trong 3 quý đầu năm. Hiện Trung Quốc đang tiến sát Đức trong cuộc đua trở thành nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới. Thặng dư thương mại khổng lồ giữa Trung Quốc và Mỹ tiếp tục là một trong những vấn đề được bàn cãi nhiều nhất trong quan hệ hai nước.

 

Đó là các sản phẩm mới ra đời, những vụ thâu tóm doanh nghiệp lớn nhỏ trị giá hàng tỉ USD, hay các khoản chi cho những sự cố bảo mật... Trong đó, phải kể đến sự phát hành Windows Vista; ứng dụng công nghệ nano vào bộ vi xử lý Core; 2iPhone đến tay người sử dụng; làn sóng sáp nhập của các tập đoàn công nghệ; ngành công nghiệp phần mềm đã có sự thay đổi mang tính cơ bản. Các hãng lớn mua lại những công ty nhỏ với giá trị hợp đồng lên tới mức kỷ lục. Tiêu biểu là thương vụ Oracle chi 6,7 tỉ USD để thâu tóm BEA, hay IBM bỏ ra 5 tỉ USD để sở hữu Tập đoàn Cognos; số thuê bao di động đạt 2,7 tỉ máy; sự nở rộ các mạng máy tính “ma”; bắt đầu kỷ nguyên máy tính giá rẻ; chế tạo thành công ổ đĩa đặc SSD; đưa vào ứng dụng những loại màn hình kỹ thuật LED đầu tiên; du lịch thiên hà qua mạng.. Tất cả đã tạo một tác động "diệu kỳ" cho phát triển kinh tế - xã hội thế giới. Bắt đầu xuất hiện một khái niệm mới "Thế giới phẳng" ghi nhận tính đặc thù của một thế giới với sự phát triển ấn tượng của công nghệ thông tin (CNTT). Trong sự phát triển ấy, Ấn Độ nổi lên là quốc gia đặc biệt thành công trong phát triển công nghiệp phần mềm và dịch vụ CNTT. NASSCOM là hiệp hội có vai trò đại diện và dẫn dắt ngành công nghiệp phần mềm Ấn Độ với trên 1100 hội viên, có vị trí quan trọng trong định hướng hoạt động kinh doanh và đầu tư của các doanh nghiệp phần mềm Ấn Độ. Riêng Chủ tịch Karnik là nhân vật nổi tiếng của ngành công nghiệp CNTT Ấn Độ, người được coi là kiến trúc sư của làn sóng gia công phần mềm của Ấn Độ.

 

8. Mỹ Latinh tiến dài trên con đường hội nhập khu vực

Với sự ra đời của Ngân hàng Phương Nam cùng hàng loạt thỏa thuận hợp tác đa phương mang lại nhiều lợi ích, Mỹ Latinh đang có những bước phát triển đáng kinh ngạc. Với phương châm hành động là đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế trong khu vực, Ngân hàng Phương Nam gồm 7 thành viên là các nước Nam Mỹ (Brazil, Argentina, Venezuela, Uruguay, Ecuador, Bolivia và Paraguay) chính thức ra mắt ngày 9/12. Đây có thể nói là một trong những bước tiến vượt bậc trong các nỗ lực hội nhập khu vực kéo dài nhiều thập kỷ qua ở Mỹ Latinh. Ngoài thành quả lớn trên, còn có sự kiện Bolivia, Chile và Brazil đạt được thỏa thuận thiết lập một hành lang hợp tác giữa Thái Bình Dương và Đại Tây Dương nhằm thúc đẩy trao đổi thương mại và du lịch nội khối cũng như với các nước khác ngoài khu vực. Sự đồng lòng nhất trí giữa các quốc gia Mỹ Latinh cũng thể hiện rõ nét qua tuyên bố mới đây của Cộng đồng các quốc gia vùng Andes (CAN - gồm 4 nước là Bolivia, Colombia, Ecuador và Peru) rằng cử một đại diện duy nhất làm phát ngôn cho cả nhóm trong các vấn đề thương lượng quốc tế. Cũng trong tháng 12 này, các nước Guatemala, El Salvador, Honduras, Nicaragua và Costa Rica đã tìm được tiếng nói chung trong các điều khoản thành lập một hiệp định chung về ở Trung Mỹ.

 

Các thị trường mới nổi tại lục địa này đã tăng trưởng hơn 8%. Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) dự đoán, mức tăng trưởng kinh tế năm 2008 ở khu vực Đông Á sẽ là 8%, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc là 10,5% và Hàn Quốc là 5%. Đối với các quốc gia Đông Nam Á, mức tăng trưởng kinh tế chung năm 2008 sẽ có thể đạt 6,1%. ADB nhận định, các nền kinh tế Đông Á và Đông Nam Á có thể thu lợi bằng cách áp dụng linh hoạt hơn về tỷ giá và đưa ra các cách để duy trì tính ổn định của tỷ giá trong nội khối.

Trung Quốc tiếp tục là nước quan trọng đối với nền kinh tế thế giới. Lần đầu tiên Ấn Độ và Trung Quốc có tỉ lệ đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế chung toàn cầu. Trung Quốc và Ấn Độ lần lượt đứng thứ hai và thứ năm trong danh sách 10 nước có GDP lớn nhất thế giới. 2007 là năm thứ năm liên tiếp Trung Quốc tăng trưởng 2 con số, với tốc độ tăng GDP đạt 11,5%. Thặng dư thương mại ngày càng lớn cũng góp phần đưa tổng dự trữ ngoại tệ của đất nước đông dân nhất thế giới lên mức khổng lồ 1.400 tỷ USD. Cũng nhờ nguồn dự trữ ngoại tệ lớn, các doanh nghiệp nước này có cơ hội mở rộng ra nước ngoài và thâu tóm các doanh nghiệp khác. Một loạt tên tuổi lớn như hãng xe Chery, tập đoàn PetroChina và người khổng lồ trong ngành thép Baosteel đều đang vươn ra khỏi biên giới và chiếm lĩnh thị trường toàn cầu.

Nền kinh tế Ấn Độ cũng đang phi nước đại. Tốc độ tăng trưởng cao của nước này đang tạo ra động lực cho một kế hoạch tham vọng hơn của đất nước đông dân thứ hai thế giới - cất cánh trong lĩnh vực sản xuất, có lực lượng quân đội hiện đại, giành được một vị trí trong Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc và thiết lập các mối quan hệ chặt chẽ hơn trong châu lục.

 

10. Khủng hoảng tín dụng - Mỹ mắc kẹt giữa tăng trưởng và lạm phát
Hoạt động cho vay có phần dễ dãi và ồ ạt của Mỹ đã gây ra khủng hoảng “nợ dưới chuẩn” (subprime). Sau một thời kỳ sốt dài, thị trường địa ốc Mỹ rơi vào tình trạng đóng băng khiến người vay tiền không thể bán nhà để trả nợ. Số lượng nợ xấu và khách hàng vỡ nợ cứ thế tăng, đẩy các tổ chức cho vay vào cảnh thua lỗ đáng sợ. Hàng loạt các ngân hàng lớn ở Phố Wall như Bear Stearns, Merrill Lynch, Citigroup, Morgan Stanley liên tiếp công bố những khoản thâm hụt tài sản nhiều tỷ USD. Khủng hoảng không chỉ dừng lại ở Mỹ mà còn lan sang cả châu Âu, tấn công vào các ngân hàng tại châu lục này như Northern Rock của Anh hay UBS của Thụy Sỹ. Hệ quả là cổ phiếu tài chính Mỹ liên tục lao dốc và vài giám đốc điều hành (CEO) của các tập đoàn tài chính Mỹ đã mất việc, nhưng vẫn nhận được những gói bồi thường thôi việc đáng mơ ước. Để cứu vãn tình hình, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và một ngân hàng trung ương khác đã phải bơm tiền vào hệ thống tài chính để giảm áp lực vốn.