Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cho rằng việc mua gạo giá cao theo chính sách can thiệp giá của chính phủ đã gây ảnh hưởng mạnh tới thị trường gạo nước này, làm cho giá gạo Thái quá cao so với gạo thế giới. Các kho dự trữ gạo của chính phủ Thái Lan ngày càng đầy lên, dẫn tới việc các nhà nhập khẩu khẩu gạo tạm ngừng các hợp đồng để chờ gạo xuống giá. Điều nguy hại hơn là chính sách này đã làm nguồn gạo đưa ra thị trường nhiều hơn cầu.
Chủ tịch Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan Chookiat Ophaswongse trong chuyến khảo sát vựa lúa vùng Đông Bắc Thái Lan nói: "Chính phủ đã phát tín hiệu sai lầm ngay từ ban đầu. Giá gạo cao theo chương trình can thiệp giá của chính phủ khuyến khích người nông dân mở rộng diện tích trồng lúa trong khi giá gạo đang có xu hướng giảm".
Theo ông Ophaswongse, giá gạo hấp dẫn trong vụ mùa vừa qua đã khuyến khích người nông dân trồng thêm 450.000 rai (1 rai = khoảng 16.000 m2) lúa, tương đương khoảng 3% sản lượng lúa. Trong khi đó thị trường gạo toàn cầu bỗng trở nên ảm đạm, không có hợp đồng lớn được ký kết. Trong tuần đầu tiên của tháng 11, Thái Lan chỉ xuất khẩu được 97.000 tấn gạo, giảm 62% so với cùng kỳ này năm ngoái.
Ông Chookiat Ophaswongse cũng cho biết các nhà nhập khẩu gạo hiện đã nhận ra rằng chính phủ hiện có lượng gạo dự trữ rất lớn, vì vậy họ đã giảm các hợp đồng mua gạo vì tin rằng giá gạo sẽ còn xuống thấp hơn nữa. Bộ Thương mại Thái Lan hiện đang muốn giải phóng 3,1 triệu tấn gạo vốn được tích trữ từ 3 năm trước. Tuy nhiên, kế hoạch mua gạo, bắt đầu từ tháng này sẽ làm cho kho dự trữ tăng thêm 4,5 triệu tấn.
Chính phủ Thái Lan cũng ấn định giá mua gạo Hương nhài ở mức 15.000 bath/tấn; gạo trắng 100% với giá 12.000 bath/tấn. Với giá này, giá gạo xuất khẩu trên thị trường phải ở mức tối thiểu là 650 USD/tấn, trong khi giá xuất khẩu gạo Thái Lan trên thị trường hiện ở mức 550-560 USD/tấn. Như vậy giá gạo xuất khẩu của Thái Lan đã giảm tính cạnh tranh so với đối thủ hàng đầu là Việt Nam, hiện chỉ xuất khẩu gạo với giá 400-420 USD/tấn.
Ông Ophaswongse dự báo Thái Lan sẽ không thể đạt mục tiêu xuất khẩu 9,5 triệu tấn gạo trong năm 2009 và cũng sẽ mất một số thị trường vào tay Việt Nam và Ấn Độ. Trong năm 2008, Thái Lan đã được hưởng lợi, do Việt Nam và Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo vì lý do an ninh lương thực trong nước. Trong 9 tháng đầu năm 2008, nước này đã xuất khẩu được 8,3 triệu tấn gạo, chỉ tăng 36% về sản lượng nhưng doanh thu lại tăng đến 108%, đạt 166 tỷ bath.
Cùng chung ý kiến với ông Ophaswongse, Phó Chủ tịch Charoen Laothammatas nói rằng: "Nếu năm nay là năm vàng của các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan thì năm tới sẽ là năm khó khăn khi giá gạo có thể từ 1.000 USD/tấn xuống còn 300USD/tấn.
 Lexisnexis

Nguồn: Vinanet