Nhà sản xuất nội địa “ngậm ngùi”
Danh mục máy móc, thiết bị, vật tư, nguyên liệu trong nước sản xuất đã được Bộ Công Thương phê duyệt tại Quyết định số 2313/QĐ-BCT ngày 4/5/2012 và sau đó tiếp tục bổ sung tại Quyết định số 1371/QĐ-BCT ngày 19/2/2014 của Bộ trưởng Bộ Công Thương. Danh mục này cũng đã được công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Công Thương (moit.gov.vn). Dù vậy, nhiều chủ đầu tư trong nước, không rõ vô tình hay hữu ý, đã bỏ qua danh mục quan trọng này.
Không ít hồ sơ mời thầu đặt điều kiện tiên quyết máy móc, thiết bị phải là hàng nhập ngoại, loại bỏ hàng sản xuất trong nước ngay cả với những sản phẩm, nguyên liệu đã nằm trong danh mục nói trên. Theo đó, hồ sơ mời thầu luôn yêu cầu hàng hóa phải có xuất xứ từ các nước phát triển như G7 hoặc ít ra cũng phải có xuất xứ từ Singapore, Thái Lan hoặc Hàn Quốc. Không những vậy, còn có quy định, sản phẩm phải nhập khẩu đồng bộ, nguyên chiếc.
Bên cạnh việc nhiều chủ đầu tư ít quan tâm đến danh mục máy móc, thiết bị, vật tư, nguyên liệu trong nước sản xuất thì vẫn chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và các cơ quan quản lý nhà nước. Điều này dẫn đến tâm lý “sính” hàng ngoại, vô hình trung tạo lực cản đáng kể với các nhà sản xuất trong nước.
Nâng cao năng lực chủ đầu tư
Theo các chuyên gia kinh tế, để tạo chỗ đứng cho các thương hiệu máy móc, thiết bị vật tư, nguyên liệu sản xuất trong nước, việc nâng cao năng lực của các chủ đầu tư là chuyện cấp thiết. Nguyên nhân do nhiều chủ đầu tư năng lực hạn chế, không có khả năng chia nhỏ gói thầu thành gói thầu sử dụng thiết bị trong nước sản xuất hoặc thiết bị nhập khẩu.
Một khâu nữa, theo các chuyên gia cũng rất quan trọng, là cần có các cơ chế để phát huy vai trò của các chủ đầu tư trong việc tăng cường sử dụng máy móc thiết bị vật tư trong nước trong công tác đấu thầu.
Qua 5 năm thực hiện Chỉ thị 494/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc sử dụng vật tư, hàng hóa sản xuất trong nước trong công tác đấu thầu các dự án đầu tư sử dụng vốn nhà nước, thực tế cho thấy đã đến lúc cần sửa đổi bổ sung chỉ thị này. Theo đó, đối với các gói thầu mua sắm hàng hóa áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước, trong hồ sơ mời thầu không quy định cụ thể về xuất xứ hàng hóa, không đưa yêu cầu hàng hóa phải nhập khẩu nguyên chiếc, nhằm mở rộng sự tham gia của các nhà thầu là nhà sản xuất, cung ứng trong nước để bảo đảm thúc đẩy sản xuất trong nước.
Theo Quang Lộc
Báo Công thương