“Nói Sabeco tạo ra hệ thống để lách, trốn thuế là không hợp lý“

Đó là quan điểm của ông Phan Chí Dũng, Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nhẹ (Bộ Công Thương) đưa ra ở Tọa đàm về việc thực hiện Thuế TTĐB của Sabeco do Hiệp hội Bia - Rượu – NGK Việt Nam tổ chức ngày 15/7 ở Hà Nội.

Ông Dũng cho rằng, những thông tin về việc Kiểm toán Nhà nước đề nghị Bộ Tài chính truy thu 408 tỉ đồng Thuế TTĐB vừa qua sẽ làm Sabeco hoang mang. Bởi khi DN tuân thủ đúng quy định của Nhà nước nhưng cơ quan kiểm toán vẫn quyết truy thu không chỉ khiến Sabeco hoang mang mà còn làm cho các DN khác lo lắng.

Theo ông Dũng vấn đề tranh cãi xung quanh câu chuyên này là quan điểm trái ngược giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp. Đó là vấn đề giá tính thuế liên quan tới hệ thống phân phối của DN.

Theo cơ quan quản lý hệ thống phân phối DN hiện nay của Sabeco được cho là lách thuế, trốn thuế. Tuy nhiên trên thực tế các DN lớn như Sabeco thì việc thiết lập hệ thống phân phối gồm nhiều tầng nấc, từ đó hình thành hệ thống phân phối rộng, hiện đại là hợp lý.

Trước đây các DN thường xây dựng các chi nhánh hạch toán phụ thuộc để quản lý chặt việc bán hàng của các chi nhánh nhưng điều này lại hạn chế không phát huy được tính năng động trong kinh doanh. Trong bối cảnh khi DN chuyển qua hoạt động theo kinh tế thị trường, các chi nhánh được chuyển sang kiểu đơn vị phụ thuộc hạch toán độc lập, buộc các chi nhánh phải tạo ra lợi nhuận, quỹ cho mình.

“Nếu nói Sabeco tạo ra hệ thống để lách, trốn thuế là không hợp lý"- Ông Dũng nhấn mạnh.

Về giá tính thuế, ông Dũng cho rằng, hướng dẫn của Bộ Tài chính hiện nay về cách tính thuế TTĐB ban hành từ năm 2012 là khá rõ ràng, khi Sabeco xây dựng hệ thống phân phối của mình đã báo cáo Bộ Tài chính. DN đã tuân thủ đúng quy định của luật thuế. Cách tính đã tồn tại suốt mấy năm qua.

“Thuế TTĐB là thuế đánh vào khâu sản xuất chứ không phải khâu thương mại. Căn cứ tính thuế của Sabeco không sai so với các quy định hiện hành. Nếu chúng ta đưa ra quy định và DN áp dụng rồi cho rằng là DN đó lách kẻ hở của quy định và truy thu là không hợp lý”- Vị này nêu quan điểm.

Do đó, ông Dũng kiến nghị nếu quy định của cơ quan quản lý chưa chặt chẽ thì nên sửa lại nhưng truy thu thuế của DN là không nên.

Đồng quan điểm này, TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, trưởng hợp của Sabeco là điển hình cho cách thức quản lý theo cơ chế thị trường. Trong cơ chế đó, một DN được thành lập các công ty con, cháu là chuyện bình thường và được pháp luật khuyến khích nhằm giúp DN tận dung tiềm năng lợi thế của thị trường; đồng thời giảm rủi ro kinh doanh. Việc này cũng đồng nghĩa DN tận dụng lợi thế và cả kẽ hở của chính sách. 

Nhiệm vụ của cơ quan nhà nước là chỉ ra DN sai ở chỗ nào, nếu vi phạm do kẻ hở của chính sách thì cơ quan nhà nước phải chịu trách nhiệm; không thể để DN, người dân gánh chịu. "Cứ một kẽ hở phát hiện ra rồi bắt người dân gánh chịu rủi ro thì tạo cho người dân, DN luôn trong thế bất an. Chức năng của cơ quan nhà nước là hoàn thiện, bịt kẽ hở chính sách"- Ông Cung đặt vấn đề.

Theo ông Cung, Sabeco chưa lên sàn chứng khoán là điều may mắn. Với thông tin truy thu thuế với khoản tiền lớn như thế sẽ làm cho DN có nguy cơ sụt giảm kinh doanh. Vậy ai chịu trách nhiệm cho sụt giảm này?

Trước đó, hồi đầu năm 2015, KTNN đã có văn bản gửi Bộ Tài chính đề nghị truy thu 408,8 tỉ đồng thuế TTĐB của Sabeco. Bởi theo KTNN, lâu nay Sabeco vẫn đóng thuế trên cơ sở giá tính thuế là giá mà Sabeco bán cho các công ty thương mại khu vực của mình. Tuy nhiên, KTNN cho rằng giá tính thuế phải là giá mà các công ty bán cho các đại lý. Vì giá ở khâu này cao hơn khâu trước nên thuế TTĐB mà Sabeco phải nộp ngân sách năm 2013  tăng thêm 408,8 tỉ đồng.

Bà Trương Thị Việt Hương, Kiểm toán trưởng KTNN khu vực 4 - cho rằng, mô hình của Sabeco là khép kín sản xuất - tiêu thụ, lợi nhuận cuối cùng đều được chuyển về cho công ty mẹ. Do đó, phải thu thuế như kiến nghị của kiểm toán mới chính xác, qua đó không để thất thu thuế.