Phó chủ tịch Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam (Vietfores), cho biết kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ dự kiến trong năm nay 3 tỉ đô la Mỹ nhưng 11 tháng đầu năm mới đạt 2,5 tỉ đô la Mỹ. Với tình hình như hiện nay, rất khó lòng đạt chỉ tiêu nói trên khi mà xuất khẩu gỗ của tháng 11 chỉ có 250 triệu đô la Mỹ. Dự báo cả năm 2008 xuất khẩu đồ gỗ chỉ có thể đạt 2,8 tỉ đô la Mỹ và xem như đây là năm đầu tiên trong vòng 8 năm qua, xuất khẩu đồ gỗ không còn vượt xa chỉ tiêu như mọi năm.
Trong khi các năm trước, tăng trưởng xuất khẩu gỗ luôn đạt con số 30% trở lên, thậm chí có năm đạt hơn 50%, nhưng năm nay, với 2,8 tỉ đô la Mỹ mà ông Quyền dự đoán, tăng trưởng chỉ còn 16%.
Tác động của suy thoái kinh tế toàn cầu đã làm giảm nhu cầu tiêu thụ sản phẩm gỗ và đây cũng là nguyên nhân làm giảm tăng trưởng của đồ gỗ Việt Nam. Ông Quyền dẫn lời các tổ chức quốc tế khi cho rằng nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm gỗ của người Mỹ và các nước EU năm nay giảm đến 30%, do đó kéo theo sự giảm sút về sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp chế biến gỗ Việt Nam.
Bên ngoài thì khó khăn, còn ở trong nước thì năm nay Chính phủ tập trung nỗ lực để kìm chế lạm phát trong hơn 9 tháng đầu năm và tìm cách giảm nhập siêu. Điều này hoàn toàn đúng với quy mô quốc gia nhưng đối với một ngành sản xuất cụ thể như ngành gỗ mà nguồn nguyên liệu chủ yếu dựa vào nhập khẩu thì quả là một khó khăn.
Với giá đầu ra của sản phẩm gần như không thay đổi, thậm chí giảm thì đầu vào (chi phí) là những con số biến đổi theo chiều hướng tăng như là một nghịch lý mà chỉ có ở Việt Nam. Lợi nhuận bình quân của sản phẩm gỗ xuất khẩu tối đa cũng chỉ được 10%, trong khi các yếu tố đầu vào tác động đến giá thành đồ gỗ lại tăng bình quân 18% - 20% là một gánh nặng đối với doanh nghiệp.
Trong hơn nửa đầu năm nay, giá dầu tăng có lúc lên tới 147 đô la Mỹ/thùng dẫn đến giá vận chuyển nguyên liệu gỗ tăng rất cao, như gỗ nguyên liệu mua ở Nam Phi đưa về Việt Nam thì giá cước vận tải chiếm 27% giá thành gỗ, từ Nam Mỹ về Việt Nam là 37% và từ khu vực nam Thái Bình Dương là 45%. Trước tình hình khó khăn như vậy, các doanh nghiệp gỗ đã gồng mình để vượt qua, nhưng cũng không tránh khỏi một số doanh nghiệp phải ngừng sản xuất, thậm chí thu lỗ, phá sản.
Bước sang năm 2009, ngành công nghiệp gỗ Việt Nam vẫn còn phải đối mặt với những khó khăn mới, thách thức mới còn lớn hơn cả năm nay.
Thị trường xuất khẩu sản phẩm gỗ đang bị thu hẹp, đồ gỗ nội thất và bàn ghế ngoài trời vào Mỹ và EU sẽ giảm 30-35%, có những hợp đồng đã ký có thể bị trì hoãn nhận hàng hoặc dừng hẳn do khá khăn của nhà nhập khẩu, thị trường tiêu thụ giảm sút.
Phó chủ tịch Hiệp hội cũng cảnh báo có thể xảy ra hiện tượng các doanh nghiệp nước ngoài nhập khẩu đồ gỗ Việt Nam không có tiền trả cho nhà xuất khẩu sau khi nhận được hàng như trước đây, vì ngân hàng thương mại ở nước ngoài thắt chặt tín dụng khiến cho các nhà nhập khẩu không vay được tiền để thanh toán hàng nhập.
Đó là chưa kể do thiếu đơn hàng cùng với khó khăn về tài chính nên việc nhập khẩu gỗ nguyên liệu trong năm nay tồn trữ cho chế biến năm tới, cũng sẽ tác động mạnh tới khả năng chế biến xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam trong năm 2009. Dù hiện tại, các ngân hàng thương mại đã cắt giảm lãi suất cho vay vốn nhưng việc tiếp cận nguồn vốn vay vẫn còn khó khăn, các doanh nghiệp xuất khẩu gỗ về nguyên tắc vẫn chưa vay được ngoại tệ chi tiêu cho các khoản chi phí trong nước.
Không chỉ khó khăn về thị trường xuất khẩu hay trong nội bộ sản xuất của nhà máy mà các doanh nghiệp xuất khẩu gỗ Việt Nam còn phải đối mặt với các quy định mới của các thị trường lớn về đồ gỗ. Xuất hiện ngày càng nhiều các hành vi bảo hộ thương mại tinh vi tại các thị trường lớn.
Đạo luật Lacey của Mỹ bắt đầu có hiệu lực vào cuối năm nay và đầu năm sau cũng thắt chặt hơn việc kiểm soát nguồn gốc sản phẩm gỗ mà có doanh nghiệp nói vui là “cán dao làm bằng gỗ nhập vào Mỹ cũng bị kiểm tra nguồn gốc, xuất xứ gỗ nguyên liệu”.
Tại EU, theo hiệp định “Tăng cường thực thi Luật Lâm nghiệp, quản trị rừng và buôn bán gỗ” (FLEGT), tất cả các chuyến hàng gỗ xuất khẩu vào thị trường này sẽ được cơ quan thẩm quyền cấp phép sau khi kiểm tra tính hợp pháp của các lô hàng thông qua các bằng chứng gốc.
Từ nhận định của mình, Vietfores dự kiến tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ năm 2009 chỉ đạt từ 8-10%, đây là con số tăng trưởng thấp chưa từng thấy trong vòng mười năm qua của công nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu Việt Nam.