Một trong những điểm đáng chú ý là việc mở rộng đối tượng bị xử phạt để phù hợp với Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Phòng cháy và chữa cháy, cũng như thực tiễn quản lý. Các đối tượng mới bao gồm: đơn vị phụ thuộc hợp tác xã như văn phòng, chi nhánh; tổ chức thành lập theo Luật Thương mại; cơ quan nhà nước; ban quản trị nhà chung cư có tư cách pháp nhân; tổ chức được giao trực tiếp quản lý cơ sở theo quy định pháp luật hiện hành.
Nghị định cũng bổ sung hình thức xử phạt bổ sung là “đình chỉ hoạt động có thời hạn” đối với các hành vi có nguy cơ trực tiếp gây cháy, nổ. Hình thức này được quy định tại một số điều như Điều 18, 20, 21, 23, 24 và 25 nhằm tăng cường hiệu quả răn đe và phòng ngừa rủi ro cháy nổ.
Về nội dung, Nghị định bổ sung bảy điều mới liên quan đến lưu thông phương tiện, vật liệu và thiết bị phòng cháy, chữa cháy; quy định về trang bị, lắp đặt, sử dụng, bảo quản và bảo dưỡng các phương tiện này; thông gió và chống khói. Ngoài ra, Nghị định cũng sửa đổi, bổ sung Nghị định số 119/2017/NĐ-CP để mở rộng thẩm quyền xử phạt cho Cục trưởng Cục Cảnh sát PCCC và CNCH cũng như Trưởng phòng Cảnh sát PCCC và CNCH. Một điểm quan trọng khác là quy định rõ việc phân định thẩm quyền xử phạt hành chính theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao của từng cấp, từng cơ quan.
Nghị định 106/2025/NĐ-CP cũng quy định bổ sung thêm một khoản tại 11 điều để xử phạt các hành vi vi phạm gây cháy nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Việc này nhằm bịt kín các “kẽ hở pháp lý” và nâng cao hiệu lực quản lý đối với các hành vi nguy hiểm nhưng chưa đủ điều kiện xử lý hình sự.
Một điểm nổi bật khác của nghị định là việc nâng mức phạt tiền đối với nhiều hành vi vi phạm có tính chất nghiêm trọng và có nguy cơ trực tiếp gây cháy, nổ. Cụ thể, các hành vi như sử dụng sai quy định nguồn lửa, nguồn nhiệt; vi phạm trong việc trang bị, bảo dưỡng phương tiện phòng cháy chữa cháy; không thành lập hoặc duy trì đội PCCC cơ sở hoặc chuyên ngành; không kiểm tra, đánh giá điều kiện thoát nạn; để xảy ra cháy lan… đều bị áp dụng mức xử phạt cao hơn trước đây. Đối với các hành vi vi phạm ít nghiêm trọng hơn, cơ quan soạn thảo chỉ điều chỉnh tăng nhẹ mức phạt để bảo đảm tính công bằng và hợp lý.
Theo Cục Cảnh sát PCCC và CNCH, việc tăng mức phạt là cần thiết nhằm đảm bảo tính pháp lý, phù hợp với mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm, đồng thời góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân, nhất là người đứng đầu cơ sở. Việc này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ mà còn góp phần đảm bảo an ninh trật tự, giảm thiểu các vụ cháy và thiệt hại về người và tài sản.
Cuối cùng, nghị định cũng bãi bỏ thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện và Trưởng Công an cấp huyện nhằm phù hợp với mô hình tổ chức mới của lực lượng chức năng theo quy định hiện hành.